Het valt haast niet bij te houden, hoeveel, welke en van waar afkomstige muzikanten dezer dagen ons pad kruisen. Dat is, naast een bijwijlen onbegonnen opdracht, toch vooral erg vaak een bron van vreugde, voor mensen die bereid zijn de oren open te stellen voor muziek die afwijkt van het “Klein Klein Kleutertje” waarmee ze opgevoed zijn. De voorbije weken werd ten huize van ondergetekende behoorlijk vaak naar deze “Cosmologies” van Marjo Smolander, een kantele-speelster uit het het Finse Karelië, een regio helemaal in het Noorden van Finland, tegen de Russische grens aan. In die regio, en meer bepaald het dorpje Rääkkylä, stond in 1986 de wieg van Marjo en het toeval wil, dat het precies in die periode was, dat wij hier voor het eerst kennis maakten met de muziek van Värttinä, een gezelschap dat uit datzelfde dorpje afkomstig is en dat voor velen onder ons het eerste contact uitmaakte met folkmuziek, die we tot gisteren wereldmuziek noemden. In die omgeving geboren worden, betekent als vanzelf dat je al van jongsaf zelf een instrument haat leren bespelen en in het geval van Finse jongeren, is dat niet zelden de kantele. In het geval van Marjo kwam daar nog eens bovenop, dat haar muzieklerares Sari Kaasinen heette en laat dat nu net de oprichtster en bezielster van Värttinä geweest zijn…

De basis was dus gelegd en was solide genoeg voor Marjo o haar dorp achter zich te laten en heuse muziekstudies te gaan volgen aan de beroemde Sibelius-Academie: daar werd ze “master in folk music” en wat later trok ze naar Aarhus, Denemarken om daar een master-opleiding in wereldmuziek te gaan afwerken. Ook dat slaagde - tussendoor werd ze ook nog muziekpedagoge - en het bracht ondermeer met zich, dat ze in 2006 uitgenodigd werd om in Dakar, Senegal op een festival te spelen. Van zo’n uitnodiging komen altijd contacten en wat later trok Marjo opnieuw naar Afrika, dit keer om er zich te verdiepen in de West-Afrikaanse muziek en sindsdien keert ze er meer dan regelmatig terug, onder meer om de ngoni te leren bespelen.

Een staatsgreep en een woelige periode in Mali later, maakte dat ze in 2014 naar Bamako verkaste -ik denk wel dat er ook een beetje liefde in het spel was-, maar alleszins is het zo, dat Marjo gaandeweg dieper en dieper de Afrikaanse muziek in dook, in zoverre zelfs dat ze een aantal gelijkenissen kon ontdekken tussen haar Karelische muziek en de West-Afrikaanse en een voorlopig sluitstuk in de zoektocht is nu dus deze CD, waarop de Finse, met de hulp van bevriend volk uit Mali, Gambia, Senegal, Denemarken en Finland in totaal negen van haar liederen bijeenbrengt, die thematisch gesproken, nogal vaak over het moederschap gaan. Dat wordt allemaal verpakt in verrassend mooie arrangementen, die je een inkijk geven in de wereld van Marjo, waar muziek niet zomaar muziek is, maar troost en sterkte biedt en dus een levensreddend gegeven.

De combinatie met de Afrikaanse insteek werkt wonderwel en, waar ik een beetje voor zweverigheid en therapeutische toestanden vreesde, blijven die helemaal achterwege en kun je deze CD ook perfect als muziekliefhebber beluisteren: je houdt van mooie melodieën, fraaie arrangementen en instrumenten met mooie klanken en dat krijg je hier allemaal volop geserveerd. Echt een heel mooie plaat, die je helpt om de winter en de pandemie door te komen. Perfect voor bij het knetterende haardvuur, maar nooit melig !

(Dani Heyvaert)